Far til innihaldið

fornøvn.fo
Fornøvn
Orðabók
Keldur
Tilvísingar
Felagsskapur
Samband
Brúkari

fornøvn.fo
Forsíða Fornøvn Orðabók við nevtralum máli Keldur frá mentanarligum tekstum Eyka tilvísingar Kvir felagsskapurin Samband Fylgivøra Tín brúkari Leita
Forsíða Fornøvn Orðabók við nevtralum máli Keldur frá mentanarligum tekstum Eyka tilvísingar Kvir felagsskapurin Samband Fylgivøra Tín brúkari

Míni fornøvn eru:

hann/hansara ella tey/teirra

(formar ið kunnu skiftast um: Normativt “hann/hansara” ella "Tey" í eintali)

Setningar við dømir:

  • Eg haldi hann er fittur.
  • Eg møtti honum stutt síðani.
  • Er hattar hansara hundur?
  • Hann fortaldi mær at húsið er hansara.
  • Hann segði at hann vil heldur gera tað sjálvur.
  • Hann er so vakur.
  • Hann svaraði telefonini.
  • Eg tosaði við hann í gjár.
  • Hevur tú hug at fara í biograf saman við honum?
  • Mín yndislitur er lilla, hansara er gult.
  • Eg haldi at hann er "slay".
  • Hann vil sparka fótbólt.

Talva:

HvørfallHvønnfallHvørjumfallHvørsfall
hann hann honum hansara

Deil:

Keldur frá mentanarligum tekstum:

Normativt “hann/hansara” (hann/hansara)

  • Barbara Holm – Kalla meg Kali (Frihedsbrevet) , 2025 ; GG: krevur hald hjá Frihedsbrevet

  • biit – Eg eri tvørkynd/ur (Kringvarp Føroya) , 2024

    • "Hann greiðir frá, hvussu tað kennist at vera tvørkyndur, serliga í Føroyum; hvussu tað var at koma út; og hvussu ferðin var at skifta kyn og hvørjar avbjóðingar tað kann føra við sær."

  • Barbara Holm – Kali stríðist í tí stilla fyri einum tryggum og litføgrum Føroyum (Frihedsbrevet) , 2025 ; GG: krevur hald hjá Frihedsbrevet

    • "Hann er ein føroyingur við stóra F. Elskar at surfa í Tjørnuvík og er í læru sum timburmaður. Og Kali er transpersónur. Hann varð verbalt álopin í einari café í Havn fyri nøkrum mánaðum síðani, tí hóast heimurin er nógv broyttur, eru framvegis LGBT+ persónar, sum hava tað trupult í tí dagliga. Eisini í Føroyum. Hoyr longri samrøðu við Kali Hansen, nú november er tilvitan um tvørkynd-mánaður. "

  • Ingi Samuelsen – Sam Smith vil ikki kallast ”hann” longur (Dagur.fo) , 2019

    • "Gitni enski sangarin Sam Smith kennir seg ikki longur sum ein maður, og vil tí ikki kallast hann. Sam Smith ynskir at fólk heldur umrøða ella tiltala tey (hann) í hvørkikyni, fleirtal."
    • "Tey koma undir sokallaða bólkin, ið kenna seg inter-binær, tvíkynd, har samleiki teirra onkusvegna flýtir millum kynini, skrivar Danmarks Radio."

"Tey" í eintali (tey/teirra)

  • Finnur Koba – Sigmund í Fólksins Rødd: Kyn er ein sosial konstruktión (Kringvarp Føroya) , 2024

    • "Sigmund Mørkøre, sum er ein av luttakarunum, kunngjørdi í fyrsta parti, at tey eru non-binær."

  • Finnur Koba – Fólksins rødd: Bums nei til at hækka pensjónsaldurin (Kringvarp Føroya) , 2024

    • "Stóra evnið í kvøldsins og seinastu sendingarøð Fólksins rødd er ætlanin at hækka pensjónsaldurin.

      Fólksins røddir eru ymiskar á máli um evnið.

      Men spyrt tú Sigmund Mørkøre og teirra vin niðri undir endurnýtsluhandlinum hjá Bláa Krossi í Havn, er svarið bums nei!      "

  • Rannvá G. Fossaberg – Sigmundur er ikki-biner (Kringvarp Føroya) , 2024

    • "Eg brúki tey og teirra fornøvnini, sigur Sigmundur Mørkøre og brúkar dømi "tey eru tyst"."

  • Ingi Samuelsen – Sam Smith vil ikki kallast ”hann” longur (Dagur.fo) , 2019

    • "Gitni enski sangarin Sam Smith kennir seg ikki longur sum ein maður, og vil tí ikki kallast hann. Sam Smith ynskir at fólk heldur umrøða ella tiltala tey (hann) í hvørkikyni, fleirtal."
    • "Tey koma undir sokallaða bólkin, ið kenna seg inter-binær, tvíkynd, har samleiki teirra onkusvegna flýtir millum kynini, skrivar Danmarks Radio."

Hvat er alt hettar við fornøvnum?

Fornøvn eru orðini vit brúka ístaðin fyri at brúka navnið hjá onkrum, hvørja ferð vit tosa við tey. Flest fólk brúka “hann/hansara” ella ”hon/hennara”, tí gita vit automatiskt hvat fornavn onkur brúkar útfrá teirra útsjónd. Men tað er faktiskt ikki so einfalt…

Kyn er nokkso fløkt. Onkur fólk “síggja ikki út sum” teirra kyn. Summi ynskja at vera kallað okkurt annað enn hvat man kanska fyrst hevði gitt. Nøkur fólk passað ikki inn í kassarnar “maður” ella “kvinna” og vilja heldur brúka meira nevtralt mál.

Hettar tólið loyvir tær at deila eitt leinki við tíni fornøvnum, og nakrar setningar sum dømi, so tú kanst vísa onnur hvørji fornøvn tú brúkar.

Hví er tað týdningarmikið? Tí tað er einfald menniskjalig virðing. Tú hevði ikki kallað Mariu fyri “Rebekka” bara tí tú dámar tað navnið betri. Ella tí at “hon sær út sum ein Rebekka”. Eisini sjálvt um hon hevur navnið “Rebekka” á hennara dópsváttan, men hon absolutt hatar tað og vil heldur brúka “Maria”. Tað er akkurát tað sama við fornøvnum - um tú ikki vilt verða ófólkaligur ímóti onkrum, so kallar tú tey fyri tað tey ynskja. Einasti munurin er at vanliga vita vit nøvnini hjá fólki, men ikki fornøvnini, tí tá vit fortelja onnur um okkum sjálvi, so byrja vit við okkara navn, men siga ikki okkara fornøvn. Lat okkum broyta tað!

Forsíða