Míni fornøvn eru:
Sigga
(sleppa-undan / eingin-fornøvn / null fornøvn / fornavnleys)
Setningar við dømir:
- Sigga svaraði telefonini.
- Eg haldi at Sigga er "slay".
- Sigga vil sparka fótbólt.
Talva:
Hvørfall | Hvønnfall | Hvørjumfall | Hvørsfall |
---|---|---|---|
Sigga |
Brúka nøvn ella forbókstavir ístaðin fyri fornøvn
Normativ
- Eg tosaði við henni í gjár. → Eg tosaði við Sofíu í gjár
- Hann er øgiliga vakur → Sissal er øgiliga vakur
- Hennara roynd byrjar skjótt → Royndin hjá J byrjar skjótt
Tolsøgn
Normativ
- Hann svaraði telefonina → Telefonin var svarað
- Virgar ansar væl eftir hansara kettu → Kettan hjá Virgari var væl ansað eftir
Umorða setningin (umskriving)
Normativ
- Lávus gjørdi alt einsamallur → Lávus gjørdi alt uttan nakrað hjálp
- Gunnbjørn tosar meðan hann svevur → Gunnbjørn tosar í svøvni
Útskift fornøvn við lýsandi navnorðum ella orðafellum
Normativ
- Hon lendi flogfarið í øllum góðum → Flogskiparin lendi flogfari í øllum góðum
- Hetta er Lea, hon dámar væl at mála → Hetta er Lea. Vinur mín dámar væl at mála
- Hon heldur, at… → Tann, sum byrjaði hetta kjakið, heldur at…
Slepp undan fornøvnum
Normativ
- Keypti tú Teu hennara gávu? → Keypti tú eina gávu til Teu?
- Ja, eg keypti gávuna til hana. Eg gevi henni gávuna í morgin. → Ja, eg keypti gávuna. Eg fari at geva gávuna í morgin.
Hvat er alt hettar við fornøvnum?
Fornøvn eru orðini vit brúka ístaðin fyri at brúka navnið hjá onkrum, hvørja ferð vit tosa við tey. Flest fólk brúka “hann/hansara” ella ”hon/hennara”, tí gitað vit automatiskt hvat fornavn onkur brúkar útfrá teirra útsjónd. Men tað er faktiskt ikki so einfalt…
Kyn er nokkso fløkt. Onkur fólk “síggja ikki út sum” teirra kyn. Summi ynskja at vera kallað okkurt annað enn hvat man kanska fyrst hevði gitt. Nøkur fólk passað ikki inn í kassarnar “maður” ella “kvinna” og vilja heldur brúka meira nevtralt mál.
Hettar tólið loyvir tær at deila eitt leinki við tíni fornøvnum, og nakrar setningar sum dømi, so tú kanst vísa onnur hvørji fornøvn tú brúkar.
Hví er tað týdningarmikið? Tí tað er einfald menniskjalig virðing. Tú hevði ikki kallað Mariu fyri “Rebekka” bara tí tú dámar tað navnið betri. Ella tí at “hon sær út sum ein Rebekka”. Eisini sjálvt um hon hevur navnið “Rebekka” á hennara dópsváttan, men hon absolutt hatar tað og vil heldur brúka “Maria”. Tað er akkurát tað sama við fornøvnum - um tú ikki vilt verða ófólkaligur ímóti onkrum, so kallar tú tey fyri tað tey ynskja. Einasti munurin er at vanliga vita vit nøvnini hjá fólki, men ikki fornøvnini, tí tá vit fortelja onnur um okkum sjálvi, so byrja vit við okkara navn, men siga ikki okkara fornøvn. Lat okkum broyta tað!